دلایل صدا دادن زانو و راه های درمان آن
زانو به عنوان یکی از پیچیده ترین و بزرگترین مفصل بدن انسان هاست. که احتمال آسیب دیدگی در آن بسیار بالاست. یکی از موارد عجیبی که ممکن است در ارتباط با زانو با آن مواجه شویم. صدا دادن و تق تق کردن زانو است. صدا دادن زانو دلایل زیادی دارد. که در حین نشستن، بلند شدن، ورزش کردن و سایر تحرکات بدنی ممکن است رخ دهد. برای اینکه بتوانید دلایل صدا دادن زانو و راه های درمان آن را بهتر درک کنیم باید به موضوع تغییر ساختار زانو در گذشت زمان توجه کنیم. یعنی با افزایش سن غضروف زانو ظاهر عادی خودش را از دست می دهد و شکل آن عوض می شود. در واقع غضروف زانو شکل نامتقارن به خود می گیرد. به همین دلیل است که هنگام راه رفتن، از مفصل زانو صدای خاصی مانند کلیک شنیده می شود. در ادامه برخی از دلایل صدا دادن زانو و راه های درمان آن را بیان می کنیم.
دلایل صدا دادن زانو
صدا دادن زانو دلایل زیادی دارد و بسیاری از بیماری ها می تواند دلیل صدای زانو باشند. این موارد عبارتند از:
آسیب های ورزشی
فعالیت های ورزشی می تواند باعث ایجاد اسیب دیدگی هایی در زانو و در نهایت صدا دادن زانو شود. آسیب هایی همچون:
- پیچ خوردن پا
- تغییر جهت ناگهانی پا
- ضربه خوردن به زانو و …
افزایش سن
با افزایش سن ساختارهای مختلف بدن دچار اختلالاتی در عملکرد می شوند. که این مسئله برای زانو نیز طبیعی است.
ارث
بیماری های ارثی نیز می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در زانو و صدا دادن آن شود.
دررفتگی زانو
دررفتگی مکرر کشکک، بی ثباتی مداوم مچ پا است. که باعث درد قدامی زانو می شود. و معمولاً به صورت جانبی رخ می دهد.
اسیب مینیسک
غضروف هایی که به عنوان ضربه گیر در زانو و بین انتهای استخوان ران و بالای استخوان درشت قرار دارند را مینیسک می گویند. پاره شدن مینیسک می تواند باعث ایجاد صدا در زانو شود.
آرتروز
التهابی که در یک مفصل ایجاد می شود، باعث بیماری آرتروز خواهد شد. درد، تورم و سفتی و صدا دادن از علائم اصلی آرتروز است. این بیماری در زانو شایع تر از سایر مفاصل است.
سندرم درد پاتلوفمورال
استفاده بیش از حد از طریق تمرین برای ورزش یک دلیل شایع برای ایجاد سندروم درد پاتلوفمورال است. به خصوص اگر عدم تراز در مفصل زانو یا آسیب قبلی زانو وجود داشته باشد.
انواع مدل صدا دادن زانو
تمامی مدل های صدا دادن زانو شبیه به هم نیستند و در بسیاری از مواقع هم بدون درد می باشد.
به همین جهت لازم است ابتدا انواع مدل های صدا دادن زانو آن اقدام کنیم را بشناسیم سپس نسبت به درمان آن اقدام کنیم.
صدا دادن زانو بدون درد
همانطور که گفتیم در بسیاری از مواقع صدا دادن زانو بدون درد است یعنی افراد صداهایی را در قسمت زانو می شنوند اما دردی را احساس نمی کند در این مواقع نیاز به احساس نگرانی در این خصوص وجود ندارد.
صدا دادن زانو بعد از آسیب دیدگی
در برخی موارد علت صدا دادن زانو زمین خوردن یا ضربه در هنگام ورزش یا تصادف است در این موارد زانو به دلیل چرخش نادرست دچار مشکل می شود و درد و ناراحتی را ایجاد می کند. همچنین دویدن شدید نیست در بسیاری از مواقع باعث ایجاد پارگی مینیسک زانو می شود که باعث ایجاد صدا در این ناحیه خواهد شد.
ابتلا به بیماری های خاص خواص
بیماری هایی همچون روماتیسم مفصلی آرتروز زانو، نرمی غضروف و … باعث ایجاد صدا در زانو می شوند.
روش تشخیص علت صدای زانو
در مواردی که صدا دادن زانو با درد همراه است، لازم است از از خدمات پزشکی برای جلوگیری از پیشرفت بیماری و درمان وضعیت فعلی زانو بهره مند شوید. پزشکی که به او مراجعه می کنید وضعیت زانوی شما را بررسی می کند و علت صدا دادن آن را مشخص می نماید و یک روش درمانی مناسب برای شما در نظر می گیرد.
در مواردی که صدا دادن زانو با درد همراه نباشد نیازی به نگرانی نیست زیرا در بسیاری از مواقع علت این صدا آزاد شدن هوای اضافی در مفصل است و نشان از تصحیح موقعیت مفصل می باشد و این صدا نیز مانند زمانی است که اقدام به ترکاندن مفاصل بند انگشت یا سایر مفاصل می کنیم .
برای اینکه به طور دقیق پزشک شما متوجه دلیل صدای زانو شود سوابق پزشکی شما را بررسی می کند و سوالاتی خاص در مورد فعالیت های اخیر می پرسد و اگر صدا دادن زانو با آسیب دیدگی ایجاد شده باشد لازم است این مسئله را به اطلاع پزشک برسانید.
پزشک معالج شما با توجه به علائم شما روش درمانی خاصی را برمی‌گزیند.
روش های تشخیصی دیگری از جمله تهیه عکس رادیولوژی یا اسکن و ام آر آی از مفاصل زانو انجام می شود در مواردی نیز ممکن است که پزشک مقداری مایع مفصلی را از زانو استخراج و برای آزمایش به آزمایشگاه بفرستد.
روش پیشگیری از صدا دادن زانو
عمدتا صداهای ناشی از زانو زمانی ایجاد می شود که بیمار در حالت خمیده قرار می گیرد. در اینجا چند نکته ساده را نام می بریم که از پیچ خوردگی و کشیدگی زانو و در نتیجه از ایجاد صدا در زانو جلوگیری می کند.
- زانوهای خود را به درستی خم کنید به عبارتی دیگر زانوهای خود را به گونه ای خم نکنید که وزن آن روی انگشتان پا قرار گیرند.
- انجام تمریناتی جهت ایجاد قدرت در پاها که منجر به استحکام در زانوها و پاها می شود
- فعالیت های فیزیکی جهت بهبود تحرک مچ پا
- از انجام فعالیت هایی که باعث آسیب به زانو می شود، خودداری کنید از انجام حرکات دردناکی که روند بهبودی زانو را به تاخیر می اندازد، خودداری کنید.
- استفاده از زانوبند و نوارهای ارتجاعی نیز می تواند کمک کننده باشد.
روش های درمان صدا دادن زانو
خب همانگونه که در بالا نیز به آن اشاره کردیم، صدای تق تق زانو که دردی به همراه نداشته باشد، جای نگرانی ندارد اما نمی توان به راحتی نیز از این علائم گذشت. باید سعی کنید در این شرایط ماهیچه ها را تقویت و مفصل زانو را با تمرینات و تحرکات ورزشی بهبود ببخشید.
البته بهتر است برای پیدا کردن دلایل صدا دادن زانو و راه های درمان آن به متخصص مراجعه کنید. البته بسیاری از افراد صدا دادن زانو را جدی نمی گیرند چرا که این مشکل عمر کوتاهی دارد و بعد از مدتی رفع می شود. اما توجه داشته باشید صدا دادن زانو نمی تواند در هیچ حالتی طبیعی باشد و نیاز به بررسی دارد.
برخی مواقع نیز باعث ایجاد درد می شود و نیاز به درمان فوری احساس خواهد شد. روش درمان را می توان به دو گزینه جراحی و غیرجراحی تقسیم بندی نمود البته اولین راهکار درمان های غیر جراحی است و پزشک نمی تواند از همان ابتدا درمان جراحی را تجویز نماید.
درمان بدون جراحی
انواع درمان های بدون جراحی عبارتند از:
کاهش وزن
از آنجا که وزن بدن انسان روی پاهای او قرار دارد. یکی از روش های موثر و آسان برای کاهش صدای غیرطبیعی زانو، کاهش وزن است. چرا که اضافه وزن باعث ایجاد صدای ناهنجاری در زانو می شود به همین جهت لازم است فرد وزن اضافه اش را از دست بدهد و به شاخص توده بدنی نرمالی برسد.
ورزش
فعالیت ورزشی و تمرین متناوب باعث می شود صدای گاهگاهی که از زانو خارج می شود، کاهش یابد. و عضلات همسترینگ قوی شوند. تمرینات کششی همسترینگ مخصوصا ورزش هایی همچون دویدن یا انجام تمرینات اسکوات برای استحکام و مقاومت مفصل زانو بسیار مهم است.
مصرف داروهای ضد التهاب
داروهای ضد التهاب و تسکین دهنده برای درد زانو وجود دارند که می توانند صدای تق تق زانو را کاهش دهند و به دستور پزشک هنگامی که وقتی زانوهایتان صدا می دهند، تجویز می گردند. از جمله این نوع داروها ایبوپروفن است که در کاهش برخی علائم بیماری در مفصل زانو بسیار موثر است.
تزریق کورتیزون
کورتیزون یک هورمون که به طور طبیعی و در واکنش به استرس توسط بدن تولید می شود. این ماده التهاب را تا حد زیادی کاهش می دهد و تزریق مستقیم آن به زانو باعث می شود تا درد و التهاب آن کاهش یابد.
درمان جراحی
در نهایت اگر درمان های غیر جراحی پاسخ نداد، ناچارا پزشک به درمان جراحی روی می آورد.
درمان های جراحی زمانی توصیه می شود که صدا دادن زانو با آرتروز ارتباط داشته باشد. اگر زندگی روزمره شما به خاطر این مشکل مختل شده است، بهتر است با پزشک درمورد گزینه های پیش رو برای جراحی صحبت کنید.
چند مدل جراحی برای زانو وجود دارد که پزشک ممکن است به شما توصیه کند. از جمله:
- برداشتن کلی یا جزیی زانو
- ترمیم غضروف
- آرتروسکوپی زانو
- استئومی زانو
البته توجه داشته باشید که برخی از جراحی ها برای یک بیمار نتیجه مثبتی می دهد و همان جراحی برای بیماری دیگر نتیجه بخش نباشد.
جراحی ها برای رفع صدای تق تق زانو انجام نمی شوند بلکه جهت جلوگیری از حاد شدن و همچنین درمان بیماری زمینه ای انجام می شوند.
در واقع هدف از جراحی صاف و صیقلی کردن قسمت سر مفصلی استخوان های زانو است به گونه ای که در مدت حرکت اصطکاک کمتری در آن ایجاد شود.
برای این که روش جراحی خاصی انتخاب شود، عوامل مختلفی در آن تاثیرگذارند که عبارتند از: روش زندگی، میزان فعالیت فیزیکی، سن فرد و …
علائمی که ثابت می کند صدا دادن زانو نشانه یک مشکل جدی است
صدا دادن زانو ممکن است به شکل کلیک یا تق تق یا غژغژ در زانو شنیده یا احساس شود. نکته قابل توجه در این باره آن است که صدای زانو به تنهایی نگران کننده نیست و نیاز به پیگیری خاصی هم ندارد. گاهی اوقات ممکن است هوا در ناحیه زانو گیر کند و با آزاد شدن هوا صدایی از زانو شنیده شود.
ولی اگر این صدا با یک یا تعدادی از علائم دیگر مانند درد و ناراحتی، خالی کردن و قفل شدن، همراه باشد دیگر نمی توان آن را به سادگی نادیده گرفت و حتما باید دلایل صدا دادن زانو و راه های درمان آن مورد بررسی توسط پزشک متخصص قرار گیرد.
برخی از علائم و نشانه هایی که گاهی اوقات با صدای زانو همراه است و ممکن است نشان دهنده یک مشکل جدی باشند عبارتاند از:
- درد پایدار و تیر کشیدن در هنگام فعالیت
- تورم و سفتی
- قرمزی و گرما در لمس
- ضعف یا بی ثباتی
- صدای اضافی (صدای خشخش یا قروچ قروچ) همراه با حس چیز خورده شده در مفصل
- ناتوانی در راستکردن زانو به طور کامل
این علائم ممکن است نشان دهنده آسیب دیدگی، التهاب، پارگی، سائیدگی، شکستگی یا بروز بیماری های مانند آرتروز، آرتریت روماتوئید، تاندونیت، بورسیت و … در مفصل زانو باشند. بسته به علت صدای زانو، روش های درمان مختلف مثل استراحت، دارو، تزریق، فیزیوتراپی، جراحی و … مورد نظر پزشک قرار می گیرند.
چه تمرینات ورزشی برای کاهش صدا دادن زانو مناسب هستند
برای کاهش صدا دادن زانو، می توانید از تمرینات ورزشی مختلفی استفاده کنید که به تقویت عضلات و انعطاف پذیری مفصل زانو کمک می کنند. برخی از این تمرینات عبارتند از:
بلند کردن پا
برای انجام این تمرین، به پشت دراز بکشید و پاهای خود را صاف در مقابل خود قرار دهید. به آرامی یکی از پاها را از روی زمین بلند کنید، زانوی خود را صاف نگه داشته و چند ثانیه در همین وضعیت بمانید.
حلقه همسترینگ
برای اجرای حلقه همسترینگ، پاهای خود را به اندازه عرض شانه باز کنید و برای حفظ تعادل روی صندلی یا دیوار نگه دارید. یکی از زانوها را خم کنید و پاشنه پا را به سمت باسن بلند کنید، سپس کمر را پایین بیاورید.
اسکات دیواری
برای اجرای اسکات دیوار، پشت خود را به دیوار و پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید. به آرامی از دیوار بلغزانید تا زمانی که زانوهایتان با زاویه ۹۰ درجه خم شوند، کمرتان را صاف نگه دارید و پاهایتان را صاف روی زمین نگه دارید.
درمان قطعی صدا دادن زانو
در صورتی که تمایل دارید صدای تق تق زانوهایتان به طور قطع درمان شود و این مسئله را برای همیشه فراموش کنید، باید در انتخاب پزشک و مرکز درمانی دقت زیادی داشته باشید. در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر احمد محمود آبادی پزشکان فوق تخصص زانو ابتدا زانوهای شما را به صورت دقیق معاینه می کنند و با توجه به وضعیت فیزیکی بدن شما، بهترین روش و راه حل جهت درمان را به شما پیشنهاد می کنند.
توجه داشته باشید در چنین مواردی بدترین کاری که می توان انجام داد.خود درمانی و درمان های خودسرانه و بدون تجویز پزشک است. چرا که سیستم زانو پیچیده و حساس است و هر گونه اشتباه می تواند مشکلات جدی تر و عوارض خطرناکی را با خود به دنبال داشته باشد.
به همین خاطر پیشنهاد می کنیم در صورتی که زانوهای شما صدا می دهد، سریعا به کلینیک دکتر محمودآبادی مراجعه کنید و درمان را آغاز کنید تا زانوهای شما بیشتر آسیب نبینند.
آیا صدا دادن زانو خطرناک است
صدا دادن زانو به تنهایی مشکلی نیست و معمولا نشان دهنده انقباض عضلات، جابجایی هوا یا اصطکاک استخوان ها است. اما اگر صدا دادن زانو همراه با درد، ورم، سفتی یا کاهش حرکت باشد، ممکن است نشان دهنده بیماری هایی مانند آرتروز، پارگی غضروف، آسیب رباطی یا آسیب در زانوی ورزشکاران باشد. در این صورت، باید به پزشک مراجعه کنید تا علت صدا دادن زانو را تشخیص و درمان کند.
برای پیشگیری از صدا دادن زانو، می توانید از روش های زیر استفاده کنید:
- کاهش وزن اگر اضافه وزن دارید
- انجام ورزش هایی که عضلات ران و ساق را تقویت می کنند.
- استفاده از کفش های مناسب و راحت
- گرم کردن عضلات قبل از فعالیت
- اجتناب از فعالیت هایی که فشار زیادی به زانو وارد می کنند مانند پرش، دویدن یا زانو زدن
- مصرف مکمل هایی که حاوی گلوکوزامین، کندرویتین یا کلاژن هستند.
ورزش برای درمان صدا دادن زانو
ورزش می تواند به تقویت عضلات و مفاصل زانو کمک کند و از سایش غضروفها و استخوان ها جلوگیری نماید. ورزش هایی که مناسب برای صدا دادن زانو هستند عبارتند از:
شنا: شنا یک ورزش کم تأثیر است که فشار کمی به زانو وارد می کند. شنا میتواند عضلات ران، باسن و ساق پا را تقویت و از التهاب و درد زانو بکاهد.
تای چی: تای چی یک رشته هنرهای رزمی چینی است که شامل حرکات آرام و روان است. تای چی می تواند به بهبود تعادل، انعطاف پذیری و قدرت عضلات زانو کمک کند. تای چی همچنین می تواند استرس و التهاب را کاهش دهد.
تمرینات کششی و دامنه حرکتی: تمرینات کششی و دامنه حرکتی می توانند به افزایش خونرسانی به مفاصل زانو کمک کنند و از سفتی و درد آنها جلوگیری کنند. تمرینات کششی و دامنه حرکتی را می توان قبل و بعد از ورزش انجام داد.
برای انجام ورزش برای صدا دادن زانو، باید به نکات زیر توجه کنید:
- از ورزش هایی که فشار زیادی به زانو وارد می کنند مانند پرش، دویدن یا زانو زدن اجتناب کنید.
- قبل از ورزش، عضلات خود را گرم کنید و از لباس و کفش مناسب استفاده کنید.
- ورزش را به تدریج شروع کنید و از افزایش ناگهانی شدت و مدت زمان ورزش خودداری کنید.
- اگر در حین یا بعد از ورزش درد یا ورم زانو احساس کردید، ورزش را متوقف کنید و به پزشک مراجعه کنید.
کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر احمد محمود آبادی
